Pierwszą wzmiankę o wsiach Roździeń i Szopienice znajdziemy w dokumentach z 1360 roku, kiedy ich właścicielem został Otton z Pilicy.

Szopienice (niem. Schoppinitz) – wschodnia dzielnica Katowic. Położona nad rzeką Rawą, 6 km od centrum miasta. Powstała z połączenia dawnych gmin Roździeń i Szopienice, a w jej skład wchodzą kolonie Wilhelmina, Bagno, Morawa, a także Borki, Burowiec i Uthemann. Ta część Katowic ma powierzchnię 8,5 km² i liczy około 17 900 mieszkańców. Jej północno-zachodnia granica biegnie wzdłuż alei Roździeńskiego. Od północy i północnego wschodu Szopienice graniczą z Sosnowcem, a od wschodu z Mysłowicami. Granica południowa biegnie wzdłuż ulicy Bagiennej, a zachodnia – wzdłuż dawnej linii kolei piaskowej, sąsiadując z Zawodziem.

Zarówno Szopienice, jak i Roździeń były wzmiankowane już w XIV wieku. Do pierwszej połowy XIX wieku pozostawały osadami rolniczymi. Rok 1834 zapoczątkował nowy okres w ich dziejach. Tutaj powstawały i rozwijały się wielkie przedsiębiorstwa przemysłu cynkowego i węglowego – huta cynku „Wilhelmina” (1834) i huta żelaza „Dietrich” (1836), a także kopalnie: „Louisenglück” (1838), „Gutter Traugott” (1838) i „Elfriede” (1839). Do ich właścicieli należeli m.in.: Franciszek Winckler i jego następcy – Gustaw Drescher i Valeska von Tiele-Winckler, jak również spadkobiercy majątku Georga von Giesche („Giesches Erben”). Wioski należały wówczas do ordynacji mysłowickiej, zarządzanej przez Aleksandra Mieroszewskiego, który w 1839 roku sprzedał ją za 100 tysięcy talarów Marii Winckler. W 1846 roku przez Szopienice poprowadzono pierwszą linię kolejową. Do pracy w przemyśle ciężkim przyjechało tutaj wielu ludzi z różnych zakątków świata. Szopienice były miejscem, w którym spotykali się przedstawiciele wielu kultur, narodów i wyznań, o różnym statusie majątkowym i odmiennych poglądach politycznych.

Na podstawie Ustawy Sejmu Śląskiego z dnia 10 lipca 1939 roku Szopienice od 1 stycznia 1940 r. miały uzyskać prawa miejskie, jednak plany te z powodu wojny nie zostały zrealizowane. Stało się to dopiero w 1947 r. Cztery lata później, w 1951 r., utworzono powiat miejski Szopienice, w skład którego weszły także Giszowiec, Janów z Nikiszowcem i Dąbrówka Mała. 31 grudnia 1959 r. miasto włączono do Katowic.